Die Tabelle zeigt die uns von den Straßenbauverwaltungen der Länder übermittelten Daten der Glättemeldeanlagen, mit deren Sensorik die Parameter unmittelbar auf, in und an der Fahrbahn erfasst werden. Von den Stationen liegen rund um die Uhr viertelstündige Werte wie Straßenzustand, Niederschlag, Luftfeuchte, Temperatur, Belagstemperatur oder Wind vor. Die Daten der Glättemeldeanlagen stellen ungeprüfte Messungen dar und spiegeln nicht die Verhältnisse auf einem größeren Straßenabschnitt wider. Die Glättemeldeanlagen dienen der Aufrechterhaltung der Sicherheit des Verkehrs sowie zur Minderung von Umweltbelastungen beim Streumitteleinsatz. Auf den zeitweisen oder kompletten Ausfall von Daten an einzelnen Stationen hat WetterKontor leider keinen Einfluss.
Glättemeldeanlagen Niedersachsen 26.10.2024 / 06:00
Sortierung der Tabellenwerte durch Klick in die Spaltenköpfe.
-
GMA Straße Temp.
[°C]Taupunkt
[°C]RH
[%]Wind-
richtungWindmittel
[km/h]Windböen
[km/h][°C] [°C] [%] [km/h] [km/h] Bad Gandersheim B64E 7,3 6,6 95 Muenchehof B243S 8 8 100 Nette B243N 11,2 10,7 96 Auetal A2E 13,2 11,6 90 Arensburg A2E 11,2 11,2 100 Dorfmark B440E 6,1 5,9 98 SO 4 6 Etelsen A27S 7,1 7,1 100 WNW 4 9 Salzderhelden B3N 8,1 8 99 WSW 2 10 Ronnenberg B217N 10,7 10,7 100 Ihtkopf B240S 14,7 10,4 76 Gerzen B3N 10 10 100 Barmke A2S Trendel A2S Helmstedt A2S Uhry A2S Mariental A2S BS-Gartenstadt A391W 7,8 6,8 94 Helle A28E 8,3 8 98 Hollwege A28W 9,3 9,2 99 O 3 Vareler Wald A29S 9 9 100 SO 2 5 Loy B211W 8 7,8 99 Mollenfelde A7S Humboldtsblick A7S Watenstedt A39S Schnedebruch B65N 8,9 8,2 95 Edemissen B444N 10,2 9,9 98 Thuine B214W 10,5 10,3 99 Messeberg B1E 11,6 10,2 91 Salzgitterdreieck A7N 8,5 8 97 Westerlinde A39E 8,9 8,9 100 Hildesheimer Boerde A7N 11,3 10,3 93 Filsum A28E 8,6 7,3 91 AD Walsrode A7N Berkhof A7S Eisinghausen A31E 9,9 9,1 95 Blexen B212W 11,1 10,5 97 Essehof A2E Delmenhorst-Ost A1S 7,5 7,5 100 Hoelscher Holz A1S Nordkreuz A293N 8,9 7,9 94 Wemkendorf A29S 8,9 8,9 100 N 2 9 Carolinensiel B461N Odfeld B64W 12 12 100 Ostenfelde(Rustenfelde) A38N BS-Flughafen A2W Reiffenhausen A38E Braunschweig-Ost A2E Koenigslutter A2S AK Wolfsburg A2S Rothemuehle A2x 8,5 8,5 99 Zweidorfer Holz A2E -9,5 -9,7 98 Ahlhorn A29S 8,1 8,1 100 NNO 3 8 Duttenstedt A2E 9,5 9,5 100 Doetlingen A1S Coldam B436W 8,5 7,9 96 Hoystorfer Berg B4S 7,5 7 96 Droegennindorf B209E 11,3 11,3 100 Grohnde B83W 8,8 8,7 100 Norden B72N Werratalbruecke A7E Braunschweig-Hafen A2E 9,6 9,3 98 Peine A2W Haemelerwald A2E Ems-Vechte-Kanal A31S Gildehaus A30W 11,1 10,5 96 Allerbeck A2E Kirchhorst A7S 9,9 8,8 93 Burgdorf A37S Surwold B401W 8,2 7,9 98 NO 2 4 Lathen A31S 8,9 8,7 99 Allerbruecke A7N Altenwahlingen B209W 8,7 7,8 94 Timmerloh A7S Caecilienhoehe A2E 12,1 11,5 96 SSW 5 19 Kolenfeld A2S Lauenau A2E 10,2 10,2 100 S 6 19 Herrenhausen A2E 10,9 10,2 96 Holtensen A2E Rehden B214W 8,8 8,1 96 Ridderade B51N 9,1 8,5 96 Mahndorf A1N Hemelingen A1N Uthlede A27S 9,2 9 99 Osterode B243S 9,1 7,7 91 Waake B27W 13,3 8,7 74 Lehrte A2S Papenbrink A2S 13 11,5 90 WSW 5 17 Hattendorf A2E 12,4 11,1 92 SSO 3 13 Bernser Kirchweg A2E 94 WNW 4 12 Pohle A2E 10,9 10,8 99 SSO 3 12 Reher B1N 7,9 7,7 99 Neuenkirchen A1S Parensen A7N 8,6 6,4 86 Wilhelmshaven A29N 8,9 8,5 97 NO 3 Fedderwardergroden A29N 10,5 9,8 96 O 3 Schlochau A7S Elbevorlandbruecke B404N 8,2 8 99 Ellierode B241E 8,9 8,9 100 W 3 11 Nemden A30W Salzbergen A30W Westerode A395S Osterkappeln B51S 11,1 9,9 93 SSO 1 6 Sonnenberg B242W 11,5 9,8 89 Schladen A395N Kimmen A28E 8,1 7,6 97 Astrup A29S 7 7 100 ONO 3 8 Roehrse A2E 10,1 10 99 Gifhorn B188W 7 6,5 96 Blankenburg A29S Huntebrueck B212N 8,4 8,3 99 Hankenberg/Talbruecke A33S 8,5 7,6 94 Buchholz A1E 9,3 8,7 96 Geeste A31S 9,6 8,6 93 Harzhorn A7S Schulenburg A352S Twist A31S 8,8 8,8 100 N 2 Langelsheim B82S 9,6 9,2 97 Garbsen A2S 10,4 7,8 84 windstill 0 4 Hebeler Meer B402E 15,9 9,1 64 Nienstaedt B65W 12,3 11,2 93 Heede A31N 8,3 7,9 98 O 1 5 Winzlar B441W 9,3 9 98 Riepe-Bansmeer A31S 12,3 8,2 76 Bunde A280E 8,7 8,5 99 Emden-Nord A31S 9,2 8,5 95 O 1 Bockel A1N 8 7,7 98 0 2 vorm Wietzenbruch A7S Sittensen A1N 7,1 Weyhausen CE B191N 7 5,4 89 Armsen A27S Egestorfer Berg A7S Wulsdorf A27N 8,1 8 99 Oerel B71E 7,8 7,3 96 ONO 1 6 Thiedenwiese B3S 11,3 10,8 97 Marienhagen B240S 10,5 10,5 100 Barbis B243E 10,3 8,9 91 AD Hannover-Sued A37N 11,2 10,7 97 Hoever A7S Muellingen A7N Altwarmbuechen A37N Lahe A2E 9,5 8,6 94 Geestefeld B215N 8 6,7 92 Meinkingsburg B6S 8,2 7,2 93 Hemsbuende B71E 6,3 6 98 Heerstedt B71E 10,2 9,7 96 Steinbergen B238N 11,3 11,3 100 Dahle B217S 8,8 8,8 100 Fischbeck B83N 7,1 7 100 Torfhaus B4N 10,4 9,5 94 Garthe A1S 10,7 10,3 98 Ahlhorner Heide A29N 8,8 8,8 100 OSO 1 9 Jerxheim Bhf. B244N 6,1 5,1 94 Vechta A1S 9,8 9,2 96 Fallersleben A39S 8,4 7,7 96 SO 3 5 Stapelfeld B213W 10,3 9,6 96 Weyhausen WOB A39S 5,9 5,9 100 Krummhoerenskuhlen A1N Weener A31N 7,8 7,8 100 Obernheide A1N Mackenstedt A1N Hasport A28W 9,1 7,1 88 Lueneburg-Nord A250E Saasse B248S 8 7,4 95 Zetel A29N 8 8 100 Roffhausen(Sande) A29S 10,6 10,6 100 OSO 5 10 Maschen A250S Winnefeld B241W 7,9 7,8 99 Dissen A33S Herrenrest B51N 13,8 11,2 84 Osnabrueck A1N 10,9 10,2 96 Himmelpforten B73N 8,4 8,1 98 Hakenhof A30W 10,6 10,4 98 Juliushuette B82W 10,1 9,4 96 Cadenberge B73N 15,2 15,2 100 Haverlah B6N 12,4 11,1 91 Kaltenweide A352E Arpke A2E 8 7,9 98 Grossburgwedel A7S Hannover-Nord A7S Otze B3N 6,9 5,4 90 Husbaeke B401E Kampe B401W 10,1 7 81 Larrelt A31E 10,5 9,1 91 Rosengarten A261S 10,5 10,5 100 Nordholz A27S 11 10,9 100 NW 1 5 -
GMA Straße Niederschlag
[l/m2]Niederschlagsart Niederschlags-
intensitätSichtweite
[m][l/m2] [m] Bad Gandersheim B64E 0 - - Muenchehof B243S 0 - - Nette B243N 0 - - Auetal A2E 0 - - 1000 Arensburg A2E 0 - - 1000 Dorfmark B440E 0 - - Etelsen A27S 0 - - Salzderhelden B3N 0 - - Ronnenberg B217N 0 - - Ihtkopf B240S 0 - - Gerzen B3N 0 - - Barmke A2S unbekannt - Trendel A2S unbekannt - Helmstedt A2S unbekannt - Uhry A2S unbekannt - Mariental A2S unbekannt - BS-Gartenstadt A391W 0 - - Helle A28E 0 - - Hollwege A28W - - Vareler Wald A29S 0 - - Loy B211W 0 - - Mollenfelde A7S unbekannt - Humboldtsblick A7S unbekannt - Watenstedt A39S unbekannt - Schnedebruch B65N 0 - - Edemissen B444N 0 - - Thuine B214W 0 - - Messeberg B1E 0 - - Salzgitterdreieck A7N 0 - - Westerlinde A39E 0 - - Hildesheimer Boerde A7N 0 - - Filsum A28E 0 - - AD Walsrode A7N unbekannt - Berkhof A7S unbekannt - Eisinghausen A31E 0 - - Blexen B212W 0 - - Essehof A2E unbekannt - Delmenhorst-Ost A1S 0 - - Hoelscher Holz A1S unbekannt - Nordkreuz A293N 0 - - Wemkendorf A29S 0 - - Carolinensiel B461N unbekannt - Odfeld B64W 0 - - Ostenfelde(Rustenfelde) A38N unbekannt - BS-Flughafen A2W unbekannt - Reiffenhausen A38E unbekannt - Braunschweig-Ost A2E unbekannt - Koenigslutter A2S unbekannt - AK Wolfsburg A2S unbekannt - Rothemuehle A2x 0 - - 1140 Zweidorfer Holz A2E 0 - - 550 Ahlhorn A29S 0 - - Duttenstedt A2E 0 - - 1270 Doetlingen A1S unbekannt - Coldam B436W 0 - - Hoystorfer Berg B4S 0 - - Droegennindorf B209E 0 - - Grohnde B83W 0 - - Norden B72N unbekannt - Werratalbruecke A7E unbekannt - Braunschweig-Hafen A2E - - Peine A2W unbekannt - Haemelerwald A2E unbekannt - Ems-Vechte-Kanal A31S unbekannt - Gildehaus A30W 0 - - Allerbeck A2E unbekannt - Kirchhorst A7S 0 - - 2000 Burgdorf A37S unbekannt - Surwold B401W 0 - - Lathen A31S 0 - - Allerbruecke A7N unbekannt - Altenwahlingen B209W 0 - - Timmerloh A7S unbekannt - Caecilienhoehe A2E 0 - - Kolenfeld A2S unbekannt - Lauenau A2E 0 - - 2000 Herrenhausen A2E 0 - - Holtensen A2E unbekannt - Rehden B214W 0 - - Ridderade B51N 0 - - Mahndorf A1N unbekannt - Hemelingen A1N unbekannt - Uthlede A27S 0 - - Osterode B243S 0 - - Waake B27W 0 - - Lehrte A2S unbekannt - Papenbrink A2S 0 - - 2000 Hattendorf A2E 0 - - Bernser Kirchweg A2E 0 - - 2000 Pohle A2E 0 - - Reher B1N 0 - - Neuenkirchen A1S unbekannt - Parensen A7N 0 - - Wilhelmshaven A29N - - Fedderwardergroden A29N - - Schlochau A7S unbekannt - Elbevorlandbruecke B404N 0 - - Ellierode B241E 0 - - Nemden A30W unbekannt - Salzbergen A30W unbekannt - Westerode A395S unbekannt - Osterkappeln B51S 0 - - Sonnenberg B242W 0 - - Schladen A395N unbekannt - Kimmen A28E 0 - - Astrup A29S 0 - - Roehrse A2E 0 - - 2000 Gifhorn B188W 0 - - Blankenburg A29S unbekannt - Huntebrueck B212N 0 - - Hankenberg/Talbruecke A33S 0 - - Buchholz A1E 0 - - Geeste A31S 0 - - Harzhorn A7S unbekannt - Schulenburg A352S unbekannt - Twist A31S 0 - - Langelsheim B82S 0 - - Garbsen A2S 0 - - Hebeler Meer B402E 0 - - Nienstaedt B65W 0 - - Heede A31N 0 unbekannt - Winzlar B441W 0 - - Riepe-Bansmeer A31S 0 - - Bunde A280E 0 - - Emden-Nord A31S - - Bockel A1N 0 - - vorm Wietzenbruch A7S unbekannt - Sittensen A1N unbekannt - Weyhausen CE B191N 0 - - Armsen A27S unbekannt - Egestorfer Berg A7S unbekannt - Wulsdorf A27N 0 - - Oerel B71E 0 - - Thiedenwiese B3S 0 - - Marienhagen B240S 0 - - Barbis B243E 0 - - AD Hannover-Sued A37N 0 - - Hoever A7S unbekannt - Muellingen A7N unbekannt - Altwarmbuechen A37N unbekannt - Lahe A2E 0 - - Geestefeld B215N 0 - - Meinkingsburg B6S 0 - - Hemsbuende B71E 0 - - Heerstedt B71E 0 - leicht Steinbergen B238N 0 - - Dahle B217S 0 - - Fischbeck B83N 0 - - Torfhaus B4N 0 - - Garthe A1S 0 - - Ahlhorner Heide A29N 0 - - Jerxheim Bhf. B244N 0 - - Vechta A1S 0 - - Fallersleben A39S 0 - - Stapelfeld B213W 0 - - Weyhausen WOB A39S 0 - - Krummhoerenskuhlen A1N unbekannt - Weener A31N 0 - - Obernheide A1N unbekannt - Mackenstedt A1N unbekannt - Hasport A28W 0 - - Lueneburg-Nord A250E unbekannt - Saasse B248S 0 - - Zetel A29N 0 - - Roffhausen(Sande) A29S 0 - - Maschen A250S unbekannt - Winnefeld B241W 0 - - Dissen A33S unbekannt - Herrenrest B51N 0 - - Osnabrueck A1N 0 - - Himmelpforten B73N 0 - - Hakenhof A30W 0 - - Juliushuette B82W 0 - - Cadenberge B73N 0 - - Haverlah B6N 0 - - Kaltenweide A352E unbekannt - Arpke A2E unbekannt - Grossburgwedel A7S unbekannt - Hannover-Nord A7S unbekannt - Otze B3N 0 - - Husbaeke B401E unbekannt - Kampe B401W 0 - - Larrelt A31E 0 - - Rosengarten A261S 0 - - Nordholz A27S 0 - - -
GMA Straße Belags-
temp.
[°C]Straßen-
zustandBodentemp
(-10cm)
[°C]Bodentemp
(-30cm)
[°C]Wasserstand
[mm][°C] [°C] [°C] [mm] Bad Gandersheim B64E 9,3 trocken 10,4 14 0 Muenchehof B243S 8,9 nass 9,5 13,1 0 Nette B243N 9,2 trocken 9,8 13,1 0 Auetal A2E 11,7 trocken 0 Arensburg A2E 11 trocken 0 Dorfmark B440E nass 9 13,3 0 Etelsen A27S 7,8 trocken 10,1 12,6 0 Salzderhelden B3N Ronnenberg B217N 9,5 nass 10,6 13,5 0 Ihtkopf B240S 10,1 nass 12,6 0 Gerzen B3N Barmke A2S Trendel A2S Helmstedt A2S Uhry A2S Mariental A2S BS-Gartenstadt A391W 8,3 trocken 9,7 -6,7 0 Helle A28E 10,3 trocken 11,1 13,2 0 Hollwege A28W 10 trocken 11,5 14 0 Vareler Wald A29S 10 nass 11,3 13 0 Loy B211W 9,2 trocken 10,2 12,4 0 Mollenfelde A7S Humboldtsblick A7S Watenstedt A39S Schnedebruch B65N 8,5 trocken 14,2 Edemissen B444N 9,2 trocken 9,9 13,6 0 Thuine B214W 9,1 trocken 10,1 12,5 0 Messeberg B1E 10 trocken 11,1 13,7 0 Salzgitterdreieck A7N 9,6 trocken 10,7 13,8 0 Westerlinde A39E 9,6 nass 11 14 0 Hildesheimer Boerde A7N Filsum A28E 10 trocken 10,3 13,7 0 AD Walsrode A7N Berkhof A7S Eisinghausen A31E 10 trocken 10,4 12,7 0 Blexen B212W 9,4 trocken 10,2 14,5 0 Essehof A2E Delmenhorst-Ost A1S 9,4 trocken 10,2 13 0 Hoelscher Holz A1S Nordkreuz A293N 10,4 trocken 11 14,1 0 Wemkendorf A29S 9,5 trocken 10,3 12,1 0 Carolinensiel B461N Odfeld B64W 10 nass 8,2 11,7 0 Ostenfelde(Rustenfelde) A38N BS-Flughafen A2W Reiffenhausen A38E Braunschweig-Ost A2E Koenigslutter A2S AK Wolfsburg A2S Rothemuehle A2x 9,4 trocken 11,1 13,9 0 Zweidorfer Holz A2E Ahlhorn A29S 7,8 nass 9,8 12,2 0 Duttenstedt A2E 9,9 trocken 10,5 13,7 0 Doetlingen A1S Coldam B436W 9,4 trocken 9,8 12,7 0 Hoystorfer Berg B4S 8,4 nass 9 12 0 Droegennindorf B209E 8,7 trocken 9,1 10,4 0 Grohnde B83W 9 trocken 12,3 0 Norden B72N Werratalbruecke A7E Braunschweig-Hafen A2E 10,3 trocken 14,3 0 Peine A2W Haemelerwald A2E Ems-Vechte-Kanal A31S Gildehaus A30W 10,2 trocken 11 13,5 0 Allerbeck A2E Kirchhorst A7S 8,7 trocken 12,8 0 Burgdorf A37S Surwold B401W 7,6 nass 7,9 0 Lathen A31S 8,9 trocken 11,5 12,9 0 Allerbruecke A7N Altenwahlingen B209W 8,8 trocken 9,8 13,2 0 Timmerloh A7S Caecilienhoehe A2E 11,1 trocken 12,8 13,9 0 Kolenfeld A2S Lauenau A2E 9,8 nass 11,5 13,7 0 Herrenhausen A2E 10,8 trocken 14,7 0 Holtensen A2E Rehden B214W 7,7 trocken 8,9 12,3 0 Ridderade B51N Mahndorf A1N Hemelingen A1N Uthlede A27S 9,3 trocken 9,8 13 0 Osterode B243S 7,6 trocken 8,8 12 0 Waake B27W 8,1 nass 8,7 -0,5 0 Lehrte A2S Papenbrink A2S 11,6 trocken 12,5 13,6 0 Hattendorf A2E 10,7 nass 12,2 14,1 0 Bernser Kirchweg A2E 11 nass 12,1 13,4 0 Pohle A2E 10,4 12,3 Reher B1N 8,3 nass 9,1 12,1 0 Neuenkirchen A1S Parensen A7N 8,5 trocken 10,8 14,8 0 Wilhelmshaven A29N 9,9 trocken 10,7 14,7 0 Fedderwardergroden A29N 9,2 trocken 11,5 0 Schlochau A7S Elbevorlandbruecke B404N 9,4 nass 10,4 13,4 0 Ellierode B241E 8,5 trocken 10,2 13,9 0 Nemden A30W Salzbergen A30W Westerode A395S Osterkappeln B51S 10,5 nass 11,4 13,4 0 Sonnenberg B242W 7,2 nass 11,2 8,4 0 Schladen A395N Kimmen A28E 9,2 trocken 10,4 13,2 0 Astrup A29S 7,9 trocken 10 12,6 0 Roehrse A2E Gifhorn B188W 7,3 trocken 7,6 10,6 0 Blankenburg A29S Huntebrueck B212N 10 nass 13,8 0 Hankenberg/Talbruecke A33S 9,2 trocken 10,2 13 0 Buchholz A1E Geeste A31S 9,6 trocken 14 0 Harzhorn A7S Schulenburg A352S Twist A31S 9,2 trocken 10,7 17,1 0 Langelsheim B82S 10,1 trocken 11 14,7 0 Garbsen A2S Hebeler Meer B402E 8,9 trocken 9,8 12,5 0 Nienstaedt B65W 9,6 nass 9,9 11 0 Heede A31N 9,5 trocken 9,7 13,1 Winzlar B441W 9,2 trocken 12,4 8,4 0 Riepe-Bansmeer A31S Bunde A280E 9,7 nass 10,5 13,6 0 Emden-Nord A31S 10,8 trocken 11 0 Bockel A1N 8,8 feucht 10,1 12,7 0 vorm Wietzenbruch A7S Sittensen A1N 8,2 feucht 10,4 13,3 Weyhausen CE B191N 7,6 trocken 8,7 12 0 Armsen A27S Egestorfer Berg A7S Wulsdorf A27N Oerel B71E 8,9 nass 9,8 13,2 0 Thiedenwiese B3S Marienhagen B240S 9,3 trocken 10,4 13,9 0 Barbis B243E 8,1 nass 8,8 0 AD Hannover-Sued A37N 10 trocken 10,5 12,4 0 Hoever A7S Muellingen A7N Altwarmbuechen A37N Lahe A2E 10 feucht Geestefeld B215N 8,7 trocken 9,5 13,3 0 Meinkingsburg B6S 12,9 trocken 13,5 16,8 0 Hemsbuende B71E Heerstedt B71E 10 trocken 11,3 14,6 0 Steinbergen B238N 9,8 trocken 11 13 0 Dahle B217S 9,3 trocken 12,8 10,1 0 Fischbeck B83N 9,1 trocken 10,8 13,9 0 Torfhaus B4N Garthe A1S Ahlhorner Heide A29N 9 trocken 10,6 12,7 0 Jerxheim Bhf. B244N 9 trocken 13,5 9,9 0 Vechta A1S 9,9 trocken 11,1 13,6 0 Fallersleben A39S 8,7 trocken 10,1 13,3 0 Stapelfeld B213W 8,9 trocken 9,7 11,9 0 Weyhausen WOB A39S 8,4 trocken 9,8 13,6 0 Krummhoerenskuhlen A1N Weener A31N 9,1 trocken 0 Obernheide A1N Mackenstedt A1N Hasport A28W 9,8 trocken 10,8 13,7 0 Lueneburg-Nord A250E Saasse B248S 7,8 trocken 8,7 11,8 0 Zetel A29N 9,1 trocken 10,8 13 0 Roffhausen(Sande) A29S 9,9 trocken 10,8 13,2 0 Maschen A250S Winnefeld B241W 8,6 trocken 9,1 11,6 0 Dissen A33S Herrenrest B51N 10,7 trocken 13,2 0 Osnabrueck A1N 10,6 trocken 0 Himmelpforten B73N 8,9 trocken 10,2 12 0 Hakenhof A30W 9 nass 10,2 12,6 0 Juliushuette B82W Cadenberge B73N 10,7 trocken 11,6 10,3 0 Haverlah B6N 9,1 trocken 10 13,9 0 Kaltenweide A352E Arpke A2E 9,4 trocken 11,5 14,4 0 Grossburgwedel A7S Hannover-Nord A7S Otze B3N 8,4 trocken 9,5 13,7 0 Husbaeke B401E 8 nass 10,5 8,9 6 Kampe B401W Larrelt A31E 10,1 nass 13,3 10,5 0 Rosengarten A261S 9,7 nass 10,1 12,9 0 Nordholz A27S 10,4 nass 11,9 13 0
Datenquelle: BMVBS und Straßenbauverwaltungen der Länder